عفونت گوش
عفونت گوش چیست؟
همان گونه که می دانیم گوش انسان از نظر آناتومی به سه بخش تقسیم می شود گوش بیرونی (گوش خارجی) گوش میانی و گوش داخلی
برای این که بتوانیم درباره عفونت گوش و راههای درمانی آن صحبت کنیم نخست باید بدانیم که این عفونت ها چگونه و در کجا تشکیل می شوند تا بتوانیم راه های درمانی آن را بررسی کنیم.
بیماری منییر
بیماری منییر چیست؟
یکی از شناخته شده ترین بیماری های درگیر کننده سیستم تعادلی واقع در گوش داخلی بیماری منییر است که از آن تحت عنوان سندروم منییر نیز نام برده می شود. نام بیماری منییر از پزشک کاشف فرانسوی آن گرفته شده است.
دلایل ژنتیکی و هورمونی بیشترین مواردیست که در ابتلا موثر دانسته می شود و به همین دلیل است که شیوع مینیر در خانم ها بیشتر از آقایان دیده می شوند، اما مانند همیشه ویروس ها هم در گروه ایجاد کنندگان زمینه ابتلا نام برده می شوند. این بیماری در درجات مختلفی ظهور پیدا می کند و از درگیری خفیف تا سرگیجه های شدید بسیار آزار دهنده و مختل کننده زندگی ممکن است فرد را درگیر کند.
علامت اصلی آن سرگیجه است و گاهی همراه با وزوز گوش و کم شنوایی همراه می شود. سرگیجه از چند دقیقه تا چند ساعت طول می کشد اما منگی ممکن است پیش و پس از حملات سرگیجه حتی تا چند روز بعد می تواند وجود داشته باشد. سرگیجه ها به صورت حمله ای اتفاق می افتند بنابراین افراد مبتلا از انجام اموری مانند خلبانی و رانندگی که نیاز به هوشیاری کامل دارند بازداشته می شوند. همچنین این افراد از خدمت در نیروهای نظامی و انتظامی معاف و بازنشسته می شوند. وزوز گوش در صورتی که وجود داشته باشد مدت طولانی تری با بیمار همراه است اما در طی حملات و به ویژه پیش از شروع حملات سرگیجه افزایش می یابد و می تواند هشدار خوبی برای فرد مبتلا به منییر باشد. در صورتی که فرد دچار کم شنوایی هم شده باشد به معنی درگیری بیشتر گوش داخلی با این بیماریست. کم شنوایی مواج است به این معنی که کم و زیاد می شود و البته درصدی از کم شنوایی همیشه برای فرد باقی می ماند. برای این نوع از کم شنوایی باید با شنوایی شناس مجرب مشورت داشت تا سمعک تجویز شده، امکان تغییرات لازم را همراه با تغییر اندازه کم شنوایی برای فرد داشته باشد. در طول دوران حملات شنوایی فرد هم کاهش بیشتری دارد اما آنقدر درگیر سرگیجه و مشکلات ناشی از آنست که به کم شنوایی و حتی وزوز توجه ندارد. اما در پایان حملات سرگیجه ای منییر در یک دوره و برای بازگشت به روال عادی فرد نیاز دارد تا ارتباط بهتری با اطرافیان داشته باشد و کم شنوایی خود باعث افزایش فشار عصبی و زمینه ساز بازگشت حملات نشود.
درمان قطعی برای سندرم وجود ندارد و بیشتر علائم به ویژه سرگیجه است که با دارو یا توانبخشی کنترل می شود. حملات سرگیجه در بیماری منییر دوره ای است و فاصله بین دوره ها گاهی تا ده سال نیز ممکن است به طول بیانجامد. اما هر دوره ممکن است از یک روز تا سه هفته ادامه پیدا کند و در طول دوره چندین حمله ناگهانی و غیر منتظره سرگیجه روی دهد.
عامل ایجاد کننده سرگیجه را به هم خوردن تعادل یونی مایعات درون گوش داخلی می دانند بنابراین تغذیه صحیح یکی از عوامل کنترل کننده بیماریست. همچنین به مبتلایان به این بیماری رژیم های غذایی خاصی پیشنهاد می شود (رژیم پر پتاسیم و کم سدیم) توصیه می شود آب و مایعات بسیار بنوشند، نمک نخورند و تحریک کننده هایی مانند الکل، کافئین و چای غلیظ و فلفل و ادویه جات را تا می توانند کمتر مصرف کنند. باید از افزایش غلظت مایعات گوش داخلی جلوگیری کرد و تا می توان آنها را رقیق نگه داشت تا بلور های کلسیفیکه شده کمتر در گوش داخلی رسوب کند.
راههای درمانی بیماری مینیر همان طور که پیش تر گفته شد بیشتر درمان علامتی بوده و تلاش در جهت کم کردن قدرت سرگیجه و کوتاه کردن دوره های حملات سرگیجه است. تغذیه مناسب و کنترل شده در کنار دارو درمانی، توانبخشی سیستم تعادلی و در نهایت گاهی جراحی از راه های کم کردن مشکلات بیماران مبتلا به منییر است. تجویز سمعک مناسب نیز از راه های کمک به بیمارانی است که کم شنوایی و وزوز گوش هم در آنها دیده می شود.
در موارد بسیار نادر دیده شده که بیماری منییر تنها در بخش شنوایی گوش داخلی تاثیر گذاشته و علائم سرگیجه ای نداشته است.
پیرگوشی
پیر گوشی چیست ؟
حتما بارها واژه پیرچشمی یا کاهش بینایی ناشی از افزایش سن به گوش تان خورده است آیا تا به حال چیزی در مورد پیرگوشی شنیده اید؟ کاهش شنوایی از شایع‌ترین مشكلات سالمندان است كه ۹۰ درصد افراد بالای ۸۰ سال از آن رنج می‌برند و از حدود ۵۰ سالگی آغاز می گردد. فراهم كردن خدمات مناسب برای سالمندان دارای كاهش شنوایی همواره با چالش همراه بوده است و این چالش با رشد جمعیت گسترده سالمندان و تكنولوژی های جدید قابل دسترس، از همیشه بزرگتر و بیشتر شده است.
عده كثیری از سالمندان دارای اختلالات شنوایی به علت بیماری های گوناگون، تصادف، قرار داشتن در معرض صدای مزاحم و روند افزایش سن، دچار كاهش شنوایی می‌شوند ولی بیشترین میزان كاهش شنوایی در آنان ناشی از روند پیر شدن است. كاهش شنوایی معمولا باعث از دست دادن فعالیت‌های ارتباطی فرد می گردد، بنابراین بتدریج شركت آنان در فعالیت‌های زندگی كاهش می‌یابد. هم عوامل محیطی و هم عوامل فردی در پیچیده‌تر شدن این فرآیند دخیل هستند.
همه بخش‌های دستگاه شنوایی با افزایش سن دچار تغییر می‌شوند. خارجی‌ترین بخش دستگاه شنوایی شامل مجرای گوش خارجی و لاله گوش است كه افزایش سن باعث كاهش الاستیسیته و استحكام آن میگردد، همین طور چربی كانال گوش به علت كاهش ترشح سرومن از غدد مخصوص در كانال گوش كاهش می‌یابد، در نتیجه پوست خشك و آسیب پذیر شده و نسبت به لمس و ضربه حساس می گردد. سرومن مجرای گوش نیز غلیظ و فشرده می گردد و در نتیجه نیاز به شستشوی گوش برای خارج كردن سرومن ایجاد می شود. قسمت های مختلف گوش میانی اعم از پرده تمپان، زنجیره استخوانچه‌ای و عضلات و لیگامان های گوش میانی نیز تحت تاثیر افزایش سن قرار می‌گیرند. مطالعات صورت گرفته نشان داده‌اند كه:
– با افزایش سن، پرده تمپان سخت‌تر و نازك‌تر شده و از تراكم عروقی آن كاسته میشود.
– التهاب مفاصل موجب نازك شدن غضروف‌ها بین استخوانچه‌های چكشی – سندانی و سندانی – ركابی میگردد.
– عضلات و لیگامان‌های استخوانچه‌های گوش میانی تحلیل رفته و تخریب میگردند.
البته علیرغم تمام تغییرات ذكر شده در سیستم انتقالی صوت، تغییر چشمگیری در آستانه شنوایی فرد دیده نمیشود.
سومین بخش گوش، یعنی گوش داخلی نیز تحت تاثیر كهولت و افزایش سن قرار میگیرد. اجزای حسی، عصبی، عروقی، سلول‌های نگهدارنده و… همگی نسبت به افزایش سن حساس بوده و تحت تاثیر روند پیری قرار می‌گیرند.
ساختار گوش داخلی به روند پیری، بسیار حساس بوده و بیش از حد انتظار، سلول‌های مویی را كه واحدهای مبدل انرژی مكانیكی صوت به پدیده‌های الكتریكی قابل دریافت توسط مغز هستند، از دست میدهد. گرچه كاهش تعداد سلول‌های مویی بیشتر در سلول‌های مویی خارجی و در بخش پایه‌ای حلزون شنوایی است، اما سلول‌های مویی داخلی نیز دچار تخریب می‌شوند. كاهش تعداد سلول‌های مویی خارجی در قاعده حلزون سبب كاهش شنوایی اولیه فرد میگردد. مطالعات عصب شناختی نشان میدهد كه با افزایش سن، در نهایت سلول‌های عصبی شنوایی نیز در قاعده حلزون بیشتر كاهش می‌یابند و با كاهش تعداد سلول‌های عصبی شنوایی، توانایی بازشناسی گفتار در فرد كاهش می‌یابد.
انواع پیرگوشی
| پیرگوشی عصبی | این نوع پیرگوشی بسیار شبیه به كم شنوایی ناشی از ضربه صوتی است. سلول‌های مویی بیشتر در بخش قاعده حلزون شنوایی كاهش می‌یابند و معمولا محدوده فركانسی گفتار درگیر نمیشود و فرد در شنیدن صدای افراد با شدت متوسط مشكل خاصی نشان نمی‌دهد. كاهش شنوایی در این افراد به صورت پیشرونده اما بسیار تدریجی است. امتیازات شناسایی گفتار در این افراد كاهش می‌یابد. این افراد میتوانند به خوبی از سمعك استفاده مناسب داشته باشند. علائم مربوط به رکروتمنت در بسیاری از مبتلایان این گروه، قابل مشاهده است و در تنظیمات سمعک، باید مدنظر باشد. |
| پیرگوشی حسی | رویداد و آغاز این نوع پیرگوشی در هر سنی اتفاق می‌افتد، با این حال تا زمانی كه تعداد سلول‌های عصبی شنوایی دچار كاهش جدی نگردد، فرد دچار كم شنوایی بارزی نمیشود. كاهش سلول‌های عصبی منتشر بوده و تمام نواحی حلزون را از قاعده تا راس درگیر خواهد ساخت. كم‌شنوایی در این بیماران پیشرفت كندی داشته و این گروه از افراد برخلاف گروه قبل، استفاده مناسب و مطلوبی نسبت به گروه اول، از سمعك نخواهند داشت. کاهش جدی امتیازات درک گفتار در سکوت و در حضور نویز،یکی از عللائم مرسوم در این گروه است. |
| پیر گوشی عروقی | این پیرگوشی همراه با تخریب نوار عروقی است. در این نوع از پیرگوشی، بافت عروقی و سلول‌های آن كاهش می‌یابند. این افراد علیرغم افت شنوایی در حد ملایم تا متوسط، امتیازات تشخیص گفتاری خوب و متناسب با افت شنوایی خود نشان می‌دهند، لذا این افراد نیز میتوانند استفاده مناسبی از سمعك داشته باشند. |
| پیرگوشی مكانیكی | در این نوع پیرگوشی، افت شنوایی در فركانس‌های بالا دیده میشود. این پیرگوشی همراه با كاهش سلول‌های عصب شنوایی و تا حدی سلول‌های مویی شنوایی و تخریب قسمت‌هایی از نوار عروقی شنوایی است. این نوع كم شنوایی سرعت رشد و پیشرفت بسیار كندی دارد و به دلیل ضعیف بودن تمایز گفتار در این افراد، می‌بایست تجویز سمعك با احتیاط و دقت ویژه صورت گیرد… |
| پیرگوشی آمیخته | این نوع پیرگوشی در برگیرنده دو یا چند نوع از پیرگوشی‌های ذكر شده در قبل است. نوع و الگوی كم شنوایی در این ضایعه بستگی به تركیب انواع مختلف پیرگوشی با یكدیگر دارد، (مثلا پیرگوشی حسی و عروقی یا پیرگوشی حسی و مكانیكی) شنوایی این افراد یا به صورت مسطح بوده و با شیب بسیار ملایمی در فركانس‌های بالا به صورت نزولی خواهد داشت. |
| پیرگوشی هایپراستوز | این نوع از پیرگوشی ناشی از رشد غیرطبیعی استخوان در مجرای شنوایی داخلی است كه در آن سلول‌های عصبی شنوایی فشرده و تخریب میگردند. باید توجه داشت كه تقسیم‌بندی‌های دیگری نیز برای انواع پیرگوشی در منابع مختلف علمی ذكر شده است. |
«تاثیر افزایش سن بر سیستم اعصاب مركزی»
افزایش سن، سیستم اعصاب مركزی بخصوص سیستم اعصاب شنوایی مركزی را متاثر میسازد و این تاثیر به صورت كاهش كلی در تعداد سلول‌های عصبی، تغییر در اندازه تنه سلول عصبی یا هسته آن، تحلیل انشعابات سلولی، كاهش سلول‌های عصبی در قشر مغز و غیره است. باید توجه داشت كه علاوه بر تخریب ناشی از افزایش سن، عوامل بسیار دیگری نیز در ایجاد كم شنوایی در افراد مسن دخیل هستند. برخی از این عوامل عبارتند از: قرارگیری در معرض اصوات شدید و صدای مزاحم، عوامل ژنتیكی مختص هر فرد، عفونت‌ها، ضربات، اختلالات متابولیكی بدن مثل مشكلات كلیه و بیماری‌های عروقی و یا مصرف داروهای سمیت‌زا برای گوش مانند آمینوگلیكوزیدها، اسیداتاكرینیك و سالیسیلات‌ها. با توجه به شیوع بسیار زیاد بیماری‌های قلبی – عروقی در بین افراد مسن بویژه در كشورهای در حال توسعه، تحقیقات بسیاری در مورد رابطه این بیماری‌ها و مشكلات شنوایی صورت گرفته است و دیده شده كه در گروه بزرگی از افراد مسن كه تحت تاثیر صدای مزاحم و اصوات محیطی شدید قرار نداشته و دچار سایر اختلالات متابولیك نیز نبوده‌اند، بین اختلالات قلبی – عروقی و كم شنوایی ارتباط وجود دارد. اختلالات قلبی – عروقی عمدتا بر روی شنوایی در فركانس‌های پایین اثرگذار هستند.
«تاثیر تغییرات سنی بر آستانه‌های شنوایی صوت خالص و درك گفتار»
افزایش سن موجب كاهش شنوایی هم در محرك‌های گفتاری و هم اصوات خالص میگردد. مطالعات ثابت كرده است كه با افزایش سن، آستانه‌های شنوایی در ناحیه فركانسی بالای ۱۰۰۰ هرتز كاهش بیشتری دارد. كم‌شنوایی به صورت دو طرفه بوده و در هر دو گوش تقریبا به یك اندازه است. مطالعات نشان داده‌اند كه حساسیت شنوایی در آقایان بیشتر در فركانس‌های بالا و در خانم‌ها بیشتر در فركانس‌های پایین ایجاد میشود و میزان كلی افت شنوایی در آقایان نسبت به خانم‌ها معمولا بیشتر و در حد ملایم تا متوسط به شدید است. اكثر افراد مسن در درك گفتار به خصوص در حضور اصوات محیطی مزاحم مشكل دارند. درصد میزان مشكل درك گفتار در افراد مسن با هر دهه افزایش سن دو برابر میگردد. به طوری كه میانگین آن در سن ۶۰ سالگی ۱۶ درصد، در سن ۷۰ سالگی ۳۲ درصد و در ۸۰ سالگی ۶۴ درصد است. با این حال میزان درك گفتار در افراد بالای ۶۰ سال نیز ممكن است بسیار متفاوت باشد. فرضیه‌های بسیاری در این رابطه وجود دارد كه مهم‌ترین آنها عبارتند از فرضیه كم شنوایی محیطی مبنی بر وجود اشكال در سیستم شنوایی محیطی اعم از گوش خارجی، گوش داخلی و عصب هشتم، فرضیه كم شنوایی مركزی كه دلیل اختلال را وجود مشكل در راههای ساقه مغز و قشر شنوایی می‌داند و فرضیه شناختی كه مراكز بالاتر راههای شنوایی كه مسئول پردازش، ذخیره، نگهداری و بازیافت اطلاعات در قشر مغز هستند را دارای اختلال می‌داند.«غربالگری شنوایی در افراد سالمند»
همانند تمامی انواع بیماری‌ها، در كم‌شنوایی نیز تشخیص به موقع و مداخله مناسب از اهمیت خاصی برخوردار است تا بتواند از بروز اختلالات روانی چون افسردگی و اختلالات تایید شده شناختی چون آلزایمر و اختلالات توجه-حافظه و کاهش سرعت پاسخ دهی و … پیشگیری کند. غربالگری شنوایی راهی برای تشخیص به موقع و مداخله زودهنگام و تجویز سمعك است. اما متاسفانه تنها تعداد اندكی از افرادی كه در غربالگری شنوایی رد می‌شوند و نیاز حتمی به بررسی‌های دقیق‌تر دارند برای ارزیابی تكمیلی شنوایی و یا دریافت سمعك مراجعه می‌كنند.کم شنوایی ناشی از نویز یا NIHL
کم شنوایی ناشی از نویز به چه معناست ؟
کم شنوایی ناشی از نویز، نوعی کم شنوایی حسی عصبی می باشد که به دنبال قرارگیری در معرض یک صدای بسیار بلند مانند صدای انفجار و یا قرارگیری طولانی مدت در معرض یک سری صداهای بلند و آسیب رسان ایجاد می گردد. هر دو شکل از کم شنوایی ناشی از نویز به دنبال تحریک صوتی بیش از حد و در نتیجه آسیب به عصب شنوایی، سلول های مویی و ساختارهای پشتیبان حلزون گوش (اندام حساس به صدا در گوش داخلی) ایجاد می شود.
انواع کم شنوایی ناشی از نویز PTS و TTS هستند. هنگامی که آسیب وارده به اندام های شنوایی به دنبال قرارگیری در معرض نویز دائمی بوده و کاهش شنوایی ناشی از نویز برگشت پذیر نبوده و دائمی باشد PTS یا تغییر دائمی آستانه های شنوایی رخ داده است. در کم شنوایی ناشی از نویز موقت که تغییر آستانه شنوایی موقت (TTS) نامیده می شود، توانایی شنیدن اصوات پس از ۴۸-۱۶ ساعت پس از قرارگیری در معرض صداهای بلندی که باعث کم شنوایی شده اند، به حالت اولیه برمی گردد. هر دو نوع کم شنوایی ناشی از نویز قابل پیشگیری می باشند.
علائم NIHL
از آن جایی که شروع کم شنوایی ناشی از نویز تدریجی بوده و توجه به آن در طول زمان دشوار می‌باشد، بنابراین تشخیص وجود این نوع کم شنوایی ساده نیست و نیاز به ارزیابی های دقیق و دوره ای شنوایی تحت نظر شنوایی شناس دارد. با این حال، علائمی وجود دارد که حضور NIHL را نشان می دهد. این علائم عبارتند از:
– عدم توانایی شنیدن صداهای با فرکانس بالا (صداهای زیر) – دشواری در شنیدن مکالمات در محیط های پر سر و صدا (از اولین علائم کم شنوایی پنهان) – شنیده شدن صداهای گفتاری افراد بصورت ناواضح و خفه چنانچه NIHL درمان نشود، شنوایی بدتر شده و توانایی شنیدن اصوات با فرکانس های پایین تر که در درک گفتار نقش موثری دارند،نیز به تدریج متاثر می شود. دکتر مهنا جوانبخت، شنوایی شناس، براین نکته تایید دارد که انجام ارزیابی های دوره ای شنوایی به ویژه برای مشاغل با سرو صدای بالای محیط شغلی، فعالان حوزه موسیقی و کلیه افرادی که در معرض ناگهانی یا مواجه طولانی مدت با صدای بلند قرار دارند، الزامیست تا بتوان اقدامات پیشگیری کننده یا درمانی را در اسرع وقت برای این افراد لحاظ کرد. فراموش نکنید که در بسیاری از موارد اولین علامت آغاز آسیب به دستگاه شنوایی، رخداد وزوز یا صدای سوت گوش است.
درمان ها:
اگرچه تحقیقاتی جهت چگونگی درمان NIHL در ساعات یا روزهای پس از قرارگیری در معرض نویز در حال انجام می باشد، با این حال قبل از هر چیزی بهترین روش و اقدام، محافظت از شنوایی در مقابل صداهای بلند می باشد.
استفاده از محافظ شنوایی:
شما می توانید با تصمیم گیری و محاسبات صحیح، از NIHL دوری کنید. به عنوان مثال هنگامی که می دانید صداهای بلندی در محیط پخش خواهد شد، از محافظ های شنوایی مانند earplug و earmuff استفاده کنید.
افزایش استفاده از هدفون ها و وسایلی که برای شنیدن موسیقی با صدای بلند در محیط های عمومی مانند کلوپ ها و کنسرت ها تعبیه شده اند، خطر ابتلا به NIHL به ویژه در افراد جوان را افزایش داده است. در صورتی که تمایل دارید سطح تقریبی صدا در محیط اطراف خود را اندازه گیری کنید، می توانید از اپلیکیشن اندازه گیری سطح صدا (sound level meter) که برای گوشی های هوشمند موجود می باشد، استفاده کنید.
اگر شما در حال گوش دادن به موسیقی هستید و نمی توانید متوجه صحبت افراد با صدای معمولی از فاصله یک متری شوید، احتمالا صدای موسیقی تان خیلی بلند است.
کم شنوایی پنهان
کم شنوایی پنهان یا Hidden Hearing Loss چیست ؟
آیا مشکلاتی در شنیدن و درک گفتار دیگران احساس می کنید اما ارزیابی های شنوایی شما، نشان دهنده شنوایی طبیعی در شما هستند؟
دسته ای از اختلالات شنوایی در سالهای اخیر، شناسایی شده اند که ردپایی از خود، در آزمون های روتین شنوایی نگذاشته اما موجب اختلالات شنوایی و درکی در مبتلایان می گردند. به برخی از این مشکلات، به علت عدم نمایش در تست شنوایی معمول، کم شنوایی پنهان می گویند.
“کم شنوایی پنهان” در واقع به نوعی اختلال سیناپسی حلزونی بین سلول های مویی و فیبرهای عصب شنوایی اطلاق می گردد که به دنبال عواملی مثل قرارگیری در معرض نویز یا اصوات با سطوح شدت بالا یا در اوایل رخداد پیرگوشی و … پیش می آید و در کمتر از یک دهه قبل در میان محققان علوم شنوایی به شدت مورد توجه قرار گرفته است. بنا به تعریف دکتر مهنا جوانبخت، دکترای تخصصی شنوایی – تعادل و عضو کادر آموزشی دانشگاه، “کم شنوایی پنهان“ نوعی از مشکلات شنوایی است که به کمک آزمون های مرسوم شنوایی قابل شناسایی نبوده و فرد علیرغم ادیوگرام کاملا هنجار، دچار اختلالاتی در درک گفتار در محیط های پرچالش شنوایی مانند محیط های نویزی یا محیط های با حضور چندین گوینده هستند و عموما از درجاتی از وزوز گوش و هایپراکوزیس نیز شکایت دارند. عموما اولین علامت آغاز این اختلال، بروز وزوز یا صدای سوت گوش است.
نوروپاتی شنوایی
بیماری نوروپاتی چیست؟
نوروپاتی شنوایی/عدم همزمانی شنوایی (AN/AD) که نام آن، از زمان شناسایی تاکنون (در حدود پنجاه سال) با افزایش شناخت محققان از منشا و مکان های درگیر در این اختلال، تغییر یافته است و امروزه “اختلال طیف نوروپاتی شنوایی” عنوان جامع و مورد پذیرش می باشد.
نوروپاتی شنوایی (Auditory Neuropathy Spectrum Disorder)
یافته های بالینی:
-اختلال در عملکرد عصب شنوایی با ABR حذف شده یا غیرطبیعی
-حذف یا اختلال جدی در ASSR 80Hz در عموم موارد
-حذف یا آستانه های افزایش یافته رفلکس اکوستیک
– پاسخ OAE ساپرشن ضعیف یا حذف شده
-وجود OAE و/یا CM
گاهی پاسخ OAE، به تدریج حذف می گردد یا مشاهده نمی شود، بویژه در موارد ارائه تقویت بیش از اندازه یا با سابقه قرارگیری در معرض نویز و …
اثرات سمیت زایی داروها
معمولا یک دارو اثرات درمانی بسیاری دارد اما هدف از مصرف آن، تنها یکی از اثرات درمانی آن است. سایر نتایج ناخواسته یا نامطلوب مصرف دارو ها، به عنوان عوارض جانبی و عموما غیر زیان آور دارو مطرح میگردند، اما سمیت زایی به عنوان اثرات زیان بخش دارو بر سایر عمل کردها یا قسمت های بدن تعریف میگردد. از جمله مهم ترین عواملی که مرز بین اثرات درمانی و عوارض سمیت زایی یک دارو را مشخص میسازد، دز استفاده از آن دارو است که از سوی متخصص مربوطه تعیین میگردد. مقدمه سمیت زایی برای گوش یکی از عوارض جانبی داروها، با کاربرد سیستماتیک یا موضعی بوده و عبارت است از اثرات نامطلوب بر عملکرد یا ساختار سلولی بافت های گوش داخلی و به ویژه بر روی دو عضو انتهایی آن، شامل سیستم های شنوایی و دهلیزی. با احتمال بسیار کمتری، امکان مشاهده آسیب و ضایعه در سطح سیستم عصبی مرکزی نیز وجود دارد. با توجه به اثرات ناشی از برخی داروها بر حدت شنوایی فرد و مشکلات ارتباطی ناشی از آن یا مشکلات تعادلی ناشی از درگیری سیستم دهلیزی فرد به دنبال عوارض سمیت زایی برخی داروها، باید در حین اولویت بخشی به اثرات درمانی داروها، همواره اثرات جانبی ناخواسته و مضر آن ها را نیز مد نظر قرار داد. در این مقاله تلاش شده است تا در ابتدا نگاهی بر برخی مفاهیم ضروری داروشناسی داشته و سپس به طور ویژه در مورد اثرات سمیت زایی برخی داروها بر سیستم شنوایی-تعادلی، نکاتی ذکر گردد. فارماکوکینتیک فارماکوتینتیک، علم بررسی چگونگی جذب، پخش، دفع و متابولیسم داروها در بدن است. به طور کلی راه های ورود دارو به بدن عبارتند از: ۱ -ریه ها از طریق استشمام ۲ -خوراکی به صورت قرص یا شربت ۳ -مقعد یا الیه های موکوئیدی انتهای شکم با استفاده از شیاف ۴ -تزریق در سیستم وریدی یا زیرپوستی یا عضلانی یا درون غلافی ۵ -زیرزبانی ۶ -موضعی مانند برخی پمادها و قطره ها.
کم شنوایی یک طرفه
کم شنوایی یک طرفه یا Unilateral Hearing loss) UHL) برای متخصصین کم شنوایی بیشتر از ۲۰ دسی بل در بیشتر از دو فرکانس بالای ۲۰۰۰ هرتز یا pure tone average) PTA) بالا تر از ۲۰ دسی بل در یک گوش تعریف شده است. به صورت عمومی به کاهش شنوایی ایجاد شده در یک گوش در صورتی که آستانه های شنوایی گوش دیگر طبیعی باشد کم شنوایی یک طرفه گفته می شود. عوامل متعددی می توانند باعث ایجاد کم شنوایی یک طرفه شوند که از جمله آن ها می توان به مننژیت، ضربه به سر یا تصادف، غیاب عصب شنوایی، تومور، اتوزکلوروزیس، آترزی، میکروشیا، انوشیا، منییر، اریون، قرار گیری در معرض نویز و سرخک اشاره کرد.
در مقاله ای که در سال ۲۰۱۹ توسط گروه (NAL (National acoustic laboratories صورت گرفت، اثرات کم شنوایی یک طرفه در زندگی افراد بزرگسال بررسی شد.
کم شنوایی یک طرفه ممکن است اکتسابی یا مادر زادی باشد. در مقاله ذکر شده ۳۲% افراد به طور مادر زادی کم شنوایی یک طرفه داشتند. تجربیات ناشی از کم شنوایی در دو گروهی که کم شنوایی شان اکتسابی یا مادر زادی بود متفاوت گزارش شده. افراد متولد شده با کم شنوایی یک طرفه، به خوبی از استراتژی ها شنیداری از جمله قرار گرفتن در محل مناسب برای گفتگو و لب خوانی استفاده می کردند و کم شنوایی اثر کمتری روی کیفیت زندگی آن ها گذاشته بود.
در مقابل گروهی که کم شنوایی شان اکتسابی بود اذعان داشتند که کم شنوایی اثر بیشتری بر کیفیت زندگی شان داشته است. اکثر آن ها در هنگام ایجاد کم شنوایی به صورت ناگهانی، دچار ترس و اضطراب بسیار شدید شده و به دنبال درمان رفته اند. همچنین مزیت های کاربردی شنوایی دو گوشی از جمله جهت یابی را از دست داده اند که منجر به تغییر سبک زندگی آن ها شده بود. در این گروه سمعک های CROS و وسیله های کمک شنوایی کاشتنی از جمله کاشت حلزون و سمعک های استخوانی کاشتنی استفاده شده بود.
اکثر افراد با کم شنوایی یک طرفه شکایتی ناشی از وجود وزوز در گوش آسیب دیده دارند که بعضی از آن ها وزوز را مهم ترین شکایت خود از کم شنوایی معرفی می کنند و بیان می کنند که وزوز از خود کم شنوایی غیر قابل تحمل تر است.
افراد مبتلا به کم شنوایی یک طرفه دشواری های متفاوت در شرایط مختلف داشتند که به طور کلی این شرایط به ۳ دسته کلی تقسیم می شود. تاثیرات عملکردی، روانی و اجتماعی-رفتاری.
۱- تاثیرات عملکردی
گوش دادن در محیط شلوغ و جهت یابی منبع صدا
گوش دادن در محیط های نویزی و شلوغ و جهت یابی ضعیف، تاثیرات شایع گزارش شده در کم شنوایی یک طرفه هستند. افراد حاضر در پژوهش ذکر شده بیشترین مشکل را در محیط های با صدای بلند و محیط هایی که چندین منبع صوتی در آن قرار داشت گزارش کردند. اکثر کیس ها اذعان داشتند که به خوبی منبع صدا و جهتی که صدا از آن سو می آید را نمی توانند پیدا کنند و به نظرشان همه صدا ها از سمت گوش بهترشان تولید می شود.
خستگی
شرکت کننده ها خستگی شنیداری را هنگام گوش دادن در محیط های شلوغ به دلیل نیاز بیشتر به توجه روی مکالمات را به عنوان یکی دیگر از شکایات خود مطرح کردند به صورتی که دیگر تحمل شنیدن افراد برایشان سخت می شود.
۲- تاثیرات روانی
ترس و اضطراب
شرکت کنندگان بیان می کردند که کم شنوایی تاثیرات قابل توجهی بر سلامت روان آن ها داشته است. ترس به دلایل مختلف از شایع ترین احساسات این افراد بود. از جمله دلایل این ترس عدم احساس امنیت بود به خصوص ترس به خطر افتادن سلامت افراد دور و اطراف آن ها که مبادا به دلیل کم شنوایی متوجه خطری که دیگری را تهدید می کند نشوند. از دیگر نگرانی های این افراد از دست دادن شنوایی در گوش سالم و مواجه شدن با پیامد های آن بود. بعضی از آن ها که کم شنوایی خود را مانعی برای ارتباط برقرار کردن با دیگران می دانستند نگرن طرد و تنها شدن به خصوص از جانب خانواده خود بودند. افراد دچار کم شنوایی یک طرفه مخصوصا ناگهانی حالتی از ترس را همراه خود داشتند.
اعتماد به نفس و سختی در مواجهه های اجتماعی
بعضی از شرکت کنندگان درک درستی از کم شنوایی خود نداشتند و خود را مانعی در جمع ها می دانستند که همه چیز برای آن ها باید تکرار شود و این موضوع اعتماد به نفس آن ها را به شدت پایین می آورد. تاثیر کم شنوایی بر بسیاری از آن ها واضح بود به صورتی باعث افسردگی و قطع شدن ارتباط شان با دنیای اطراف شده بود. این افراد احساس انزوا را بیان می کردند که بخشی از آن ارادی و با کناره گرفتن از جمع ها و شرایط اجتماعی بود. بعضی از افراد کم شنوایی را عاملی دیدند که باعث تغییر شخصیت آن ها شده بود به عنوان مثال درون گرا شده بودند.
احساس نا امیدی به دلایل مختلف از جمله درخواست تکرار کردن از دیگران، توضیح مسئله کم شنوایی و نشنیدن از یک سمت برای دیگران و … از دیگر مشکلات مرتبط با روان شرکت کنندگان بود.
تاثیرات اجتماعی-رفتاری
کاهش مشارکت اجتماعی
بیشتر شرکت کنندگان بیان می کردند که در اجتماع به مشکل بر خورده و این امر باعث القای احساس قطع ارتباط با دنیای پیرامونشان شده است. در بعضی موارد افراد کم شنوا از اجتماع فاصله گرفته و نتیجه در منزوی شدن آن ها داشته است. علاوه بر این ها بعضی از شرکت کنندگان به علت مشکلات ناشی از کم شنوایی یک طرفه کمتر با افراد خانواده و همچنین دوستان و آشنایان ارتباط برقرار می کردند.
از دست دادن اطلاعات مهم
بنا بر اظهارات شرکت کنندگان، آن ها در دریافت نکات کلیدی و مهم مکالمات دچار مشکل بودند. حتی در سطوح کم اهمیت تر از قبیل شنیدن لطیفه نیز دشواری داشتند که اغلب منجر به درخواست تکرار مجدد کلام گوینده می شد و این امر احساس نا امیدی را در فرد کم شنوا بر می انگیخت و در بعضی موارد نیز نا امیدی دیگران را در پی داشت.
به عقیده کم شنوایان حاضر در این پژوهش اطلاعات عمومی جامعه نسبت به کم شنوایی یک طرفه پایین است و همین امر سبب احساس نا امیدی در کم شنوایان و اطرافیان آن ها می شود. کم شنوایان باور داشتند مخفی و بی نشانه بودن آسیب شنوایی عامل مهمی در درک و همدلی نکردن سایر مردم با آن ها بوده است.
احساس شرم در محیط کاری
یکی از موارد شایع در بین شرکت کنندگان، احساس شرم ناشی از قضاوت شدن به علت کم شنوایی شان توسط دیگران در محیط کارشان بود. این موضوع سبب تاثیر بر استفاده از کمک افزار های شنوایی در بین افراد کم شنوا شده بود به گونه ای که بعضی از آن ها در محیط کار از کمک افزار های کمک شنوایی استفاده نمی کردند تا مورد قضاوت دیگران قرار نگیرند و تا حد امکان سعی در پنهان کردن کم شنوایی خود داشتند.
استراتژی های تطبیقی
شرکت کنندگان انواع متعددی از استراتژی های تطبیقی را برای ارتباط برقرار کردن بهتر انجام می دادند. افراد با کم شنوایی یک طرفه مادرزادی در استفاده از این مکانیسم ها طبیعی تر و راحت برخورد می کردند. از جمله استراژی های استفاده شده برای ارتباط بر قرار کردن بهتر در محیط های شلوغ لب خوانی، زبان اشاره و استفاده بهینه از گوش سالم بود.
بعضی استراتژی های دیگر نیاز به عملکرد های فعال داشتند، از جمله رفتن به مکان ساکت تر برای درک گفتار بهتر و یا قرار گیری به صورتی که منبع صوتی به سمت گوش بهتر باشد.
شخصیت افراد عاملی تاثیر گذار در به کار گیری استراتژی ها بود، افراد برون گرا در فاش کردن کم شنوایی خود برای دیگران و همچنین در انجام عملکرد های فعالانه موفق تر بودند و نتیجتا در بهره گیری از استراتژی های تطبیقی نتایج بهتری نسبت به درون گرا ها ثبت کردند.
کمک افزار ها و تکنولوژی ها
گروه درمان نشده
جدول زیر دلایل اصلی عدم استفاده این گروه از کمک افزار های شنوایی را نشان می دهد.
حدود ۲۸% کمک افزار های شنوایی را برای خود مفید نمی دانستند که بیشترین درصد در این گروه بود. ۲۱% افراد اذعان داشتند که نیازی به استفاده از کمک افزار های شنوایی نداشته و در برقراری ارتباط مشکلی ندارند. دلایل دیگری همچون هزینه این کمک افزار ها، عدم تمایل به جراحی در سمعک های کاشتنی، عدم آگاهی از امکانات و گزینه های موجود، ترجیح صدای طبیعی در یک گوش سالم و عدم راحتی در استفاده از این کمک افزار ها در عدم استفاده این دسته از امکانات موجود تاثیر گذار بودند.
گروه درمان شده
جدول زیر کمک افزار های استفاده شده توسط این گروه و میزان رضایت آن ها را بیان می کند.
بنا به گفته های افرادی که از سمعک های کراس بهره برده بودند، نصفی از افراد از سمعک کراس و تکنولوژی به کار رفته در آن راضی بودند در حالی که بعضی نقطه نظرات منفی از جمله کارایی ناکافی این سمعک ها در محیط های شلوغ وجود داشت. اثر گذاری بر کیفیت صدای گوش سالم و کمک نکردن به جهت یابی از دیگر نا رضایتی های این افراد از سمعک های کراس بود.
نظرات کاربران سمعک های استخوانی کاشتنی محدوده ای از رضایت کامل تا نارضایتی را شامل می شد. مکالمه راحت تر در محیط های شلوغ، کمک به درمان وزوز و همچنین جهت یابی بهتر از نظرات مثبت کاربران سمعک های کاشتنی استخوانی بود.
بعضی نظرات در مورد استفاده از سمعک ها بسیار رضایت بخش بود به صورتی که افراد تمام زمان جز مواقع خواب از سمعک خود بهره می گرفتند.
از آن جایی که کاربران کاشت حلزون در این پژوهش دو نفر بودند، اطلاعات لازم در مورد اثرات کاشت حلزون در این نوع کم شنوایی در دسترس نیست. با این حال، افراد کاشت شده رضایت کامل از کاشت حلزون خود داشتند.
Adopted from hearingreview.com
اثرات نویز و سن بر پردازش شنوایی
اثرات نویز و سن بر پردازش شنوایی
«کم شنوایی ناشی از سن و کم شنوایی ناشی از نویز؛
كم شنوايي هايي مشابه با مشکلات پردازشی متفاوت»
بیماری اتوسکلروز (otosclerosis)
اتوسکلروز چیست؟ اتوسکلروز به جایگزین شدن بافت اسفنجی به جای ساختار استخوانی و همچنین سفت شدن استخوانچه رکابی اطلاق می شود. این تغییرات در استخوانچه رکابی و چیدمان گوش میانی باعث ایجاد اخلال در کار ساختارهای گوش داخلی می شود و در نتیجه آن کم شنوایی رخ می دهد. برای برخی از افراد مبتلا به اتوسکلروز، کاهش شنوایی ممکن است شدید شود. برای اینکه بدانیم اتوسکلروز چگونه باعث کم شنوایی می شود لازم است فرایند شنیدن صدا هارا به طور خلاصه مرور کنیم. صدا های محیطی از طریق لاله گوش جمع آوری شده و به مجرای گوش خارجی انتقال می یابند، در انتهای مجرای گوش خارجی به پرده گوش یا پرده تمپان می رسند. این صدا ها باعث مرتعش شدن پرده گوش میشود و از آن جا که پرده تمپان به استخوانچه های موجود در گوش میانی متصل است، ارتعاش ایجاد شده سبب می شود تا استخوانچه ها نیز به ارتعاش در آیند. این ارتعاش در طول زنجیره استخوانی منتقل می شود تا به محل انتقال صدا به حلزون گوش میشود. آخرین استخوانچه گوش میانی که رکابی نامیده میشود این ارتعاشات را از طریق دریچه بیضی به حلزون گوش منتقل می کند.
حمله BPPV
سرگیجه حمله ای وضعیتی خوش خیم BPPV شایع ترین عامل سرگیجه های مربوط به گوش و سیستم تعادل است. خوش خیم بودن آن به این معنی است که این بیماری تهدید کننده زندگی نیست، حمله ای بودن آن به ناگهانی بودن و بازه های کوتاه زمانی رخداد علایم تعبیر می شود و وضعیتی بودن آن نشان از شروع علایم با تغییر وضعیت و جابجا شدن سر دارد.
تومور اکوستیک
تومور اکوستیک
نورونومای اکوستیک یا تومور اکوستیک از تومورهای خوش خیم است که معمولا رشد آرامی دارد. محل رشد تومور اکوستیک روی عصب ۸ مغزی است که مسئول انتقال پیام های شنوایی و تعادل به کورتکس مغز است. فشار ناشی از تومور اکوستیک روی عصب ۸ باعث بروز علائمی از جمله کم شنوایی، وزوز و عدم تعادل می شود. منشا این تومور معمولا سلول های شوان هستند که وظیفه محافظت از عصب شنوایی را دارند از این رو به این تومور شوانومای وستیبولار نیز می گویند. همان طور که گفته شد این تومور ها معمولا رشد بسیار آهسته ای دارند و در بعضی موارد ممکن است رشد نکنند اما مواردی هم وجود داشته که رشد سریعی داشته اند. اقدام های درمانی برای تومور اکوستیک شامل مانیتور کردن منظم بیمار، اشعه درمانی و جراحی و برداشتن تومور است.
